De zon scheen. De vorst had de velden wit gekleurd, maar ook de sloten bedekt met een dunne laag ijs. Het bevroren riet vormde een wonderlijke structuur, bijna als een natuurlijke ordening. Alsof de winter zelf een schoonmaak hield, lijnen trok en alles opnieuw rangschikte. Deze natuurlijke orde in het ijs deed me denken aan mijn eigen drang om op te ruimen. Buiten was het fris, kortom genieten. Het valt me op dat ik elk jaar rond deze tijd de ramen ga zemen. Iets in mij drong daarop aan, terwijl ik er helemaal geen zin in had. Ik heb me vaker afgevraagd waar komt die oerdrang vandaan? Want elk jaar zeem ik ze rond dezelfde periode. Natuurlijk, de zon maakte zichtbaar dat onze ramen vuil waren en dat het tijd was voor een schoonmaakbeurt. Maar voor mijn gevoel zit het dieper. Ik geloof niet dat het toeval is dat ik elk jaar rond dezelfde periode die drang krijg. Laat ik het eens uitzoeken, dacht ik, want ik heb me dit al vaker afgevraagd. Zit het in de genen of kan het ook evolutionair verklaard worden?
Oerinstinct van hernieuwing, psychologische dimensie
Het oerinstinct van hernieuwing is een biologisch mechanisme dat diep in ons verankerd is. Net zoals dieren in de lente hun nest schoonmaken ter voorbereiding op een nieuwe levensfase, voelen mensen instinctief de drang om op te ruimen en te vernieuwen. Zonlicht speelt hierbij een rol door hormonen zoals serotonine en dopamine te activeren, wat energie en motivatie geeft om schoon te maken en een frisse start te maken.
Neurologische aspecten
Zonlicht beïnvloedt de hersenen door de aanmaak van serotonine te stimuleren, een neurotransmitter die zorgt voor een betere stemming en meer energie. Dit verhoogt de motivatie en kan leiden tot een instinctieve reinigingsdrang. Daarnaast speelt dopamine een rol in beloning en plezier, wat opruimen en vernieuwen een positief gevoel kan geven. Het lichaam reageert instinctief op de seizoensverandering, wat leidt tot een verhoogde behoefte aan opruimen en vernieuwing.
Evolutionaire achtergrond
Onze voorouders moesten na de donkere winter hun leefomgeving opruimen om ziektes en schimmels te voorkomen. Dit schoonmaken was een overlevingsstrategie. Een schone en geordende omgeving zorgde voor betere gezondheid en een kleinere kans op voedselbederf, wat bijdroeg aan een betere overleving. De komst van het voorjaar betekende een nieuwe groeicyclus, en het instinct om op te ruimen hielp bij de voorbereiding op een vruchtbare periode. Dit oerinstinct leeft nog steeds voort in de vorm van de bekende 'lente-opruimdrang'.
De voorjaarsschoonmaak drang lijkt sterk op mijn behoefte om te schrijven. Net zoals de natuur haar structuur ordent in ijs en vorst, voel ik soms de onverklaarbare impuls om woorden te ordenen, alsof iets in mij zegt: 'nu moet het eruit'. Het voelt als een innerlijke kracht, een natuurlijke roeping om mijn gedachten op te schrijven. Het is niet nodig om te begrijpen waarom iets moet gebeuren, het is volgens mij genoeg om die drang gewoon te volgen en erop te vertrouwen dat het je precies brengt waar je moet zijn. Toch voelt het soms ook dubbel, en vraag ik me af: 'waar ben ik eigenlijk mee bezig?' Maar opeens is het 'verhaal' er, net zoals de foto die ik 'zomaar' genomen heb en die nu precies past. Tegelijkertijd voel ik me zo dankbaar dat ik me er bewust van ben en de ruimte kan nemen om mijn gevoel te volgen.
Volg je gevoel, het weet de weg, nog voordat jij begrijpt waarom.
Het brengt je precies waar je moet zijn, omdat het een natuurlijke, intuïtieve ordening is, in je omgeving, in je hoofd en in je creativiteit.
Sta stil bij de momenten waarop iets in jou zegt: 'dit moet ik doen'.
Vertrouw die impuls, geef het ruimte en volg het zonder te veel na te denken. Je gevoel wijst je de weg. Zo blijf je bij jezelf.