Rouwen om mijn ouders terwijl ze nog leven, ze zitten in hun laatste levensfase. Recent kwam ik er achter dat ik niet de enige ben met deze gedachte en emoties, dit hoort ook gewoon bij het leven.
Het is niet een alledaags onderwerp om over te schrijven maar het houdt me al maanden, zo niet jaren bezig: rouwen om mijn moeder. Rouwen terwijl ze nog leeft! Haar gezondheid is heel fragiel en haar geest bezit een oerkracht van heb ik jou daar. Haar lichaam heeft het leven al verschillende malen op willen geven maar haar wilskracht om te leven brengt haar er telkens weer bovenop. De cardioloog noemt haar een medisch wonder en daar is ze maar wat trots op! Telkens als we in het ziekenhuis zijn op verschillende poli's verteld ze het wel aan iemand. En dat maakt dat ik al vele malen met haar dood geconfronteerd werd en ik me er heel bewust van ben dat elke keer dat ik haar zie de laatste keer zou kunnen zijn. Onbewust ben ik lang geleden een rouwproces begonnen waar ik me nu heel bewust van ben geworden.
Ik schrijf hier voornamelijk over mijn moeder maar het geldt ook zeker voor mijn lieve vader. Mijn moeder baart me de meeste zorgen en ik heb de behoefte om nu even speciaal over haar te schrijven. De band met mijn vader was vroeger sterker dan die met mijn moeder, terwijl ik nu het omgekeerde ervaar. Misschien omdat ik meer, bijna dagelijks, contact heb met haar dan met hem of het is moeder natuur die dit zo regelt.
De momenten die we samen doormaken voelen heel bijzonder, bijna magisch, want ik voel enorm de band en liefde die we voor elkaar voelen. Het voelt goed om bij haar te zijn, er voor haar te zijn en naar haar aandoenlijke oude lichaam te kijken, meer als ooit tevoren. En dan denk ik wat fijn dat ik dit weer heb mogen ervaren, daar kan ik later altijd met een prettig gevoel op terug kijken. Ik vraag me ook wel eens af of dit een soort zelfbescherming is. Als ik nu rouw zou ik er straks dan minder moeite mee hebben? Ik zou beide ouders zeker enorm missen. Het nare is we kunnen niet om de dood heen. Het fijne is wat een voorrecht hebben mijn zus, broer en ik dat we al 82 jaar lang bij onze ouders kunnen zijn!
Ik vind het ook een belastende zware weg, want mijn lichaam staat in een soort paraatheid als de telefoon gaat, als mijn broer of zus belt, als we de zomervakantie willen plannen (zullen we wel ver weg gaan? Want moeten we dan helemaal terug als er iets gebeurd?). Dat voelt heel onprettig. Dat komt omdat mijn moeder met regelmaat en meestal heel vroeg in de ochtend met de ambulance naar de spoedeisende hulp is vervoerd. Ik probeer daar wat afstand van te nemen, omdat ik weet dat het geen zin heeft deze stress te hebben en dat is niet makkelijk. Dat doe ik door mijn aandacht te richten op waar ik mee bezig ben en niet met de 'wat als' of straks, morgen of overmorgen.
Onze moeder is zo vaak opgenomen geweest dat we er zelfs al aan gewend zijn geraakt. Schoten we in het begin nog direct in de stress en sprongen we zo snel mogelijk in de auto richting onze ouders, nu overleggen we rustig wie er naartoe gaat, maken er een grapje over of maken we nog even af waarmee we mee bezig zijn. En komen we op ons gemakje aankakken in het ziekenhuis (bij wijze van).
Mijn vader heeft het er uiteraard ook moeilijk mee, want die moet het ook allemaal maar van dichtbij aanzien. En zelf kan hij niet goed meer uit de voeten, want hij is dementerend maar hij heeft nog wel genoeg heldere momenten. Ze houden elkaar op de been. Ik moet er voor hun niet aan denken dat een van de twee weg valt. Maarja, we ontkomen er ook niet aan. We moeten roeien met de riemen die we hebben en er altijd het beste van maken, zo simpel is het. Het is wat het is, punt.
Omdat ik hier zo mee bezig ben kreeg ik recent de heldere geest om hier iets over te googlen. Zoekt en gij zult vinden en ja hoor je vindt ook daadwerkelijk als je zoekt! Ik liep tegen een prachtig boek aan 'Rouwen om je ouder' geschreven door Marilou Koene-Boulanger. Ik heb er nog maar een deel uit gelezen en het is zo herkenbaar, geweldig! Er zijn dus meer mensen die al rouwen voordat een ouder dood gaat! Dat wist ik niet. Het zijn dus hele normale natuurlijke processen. Natuurlijk is dat zo, dat kan ook niet anders, want het leven geeft je wat je nodig hebt, het gaat eigenlijk vanzelf net als ademhalen. Ik zal een stukje uit haar boek citeren:
"Gedurende de laatste anderhalf jaar van mijn vaders leven was ik dagelijks met zijn dood bezig en dit proces bereidde me stukje bij beetje voor op het onvermijdelijke: het fysiek loslaten van mijn vader. Tussen de boeken die ik vond over rouwverwerking zat opvallend veel literatuur over rouwverwerking bij het heengaan van een partner of kind en bij het overlijden van een ouder van een jong kind. Rouwverwerking bij het heengaan van een ouder van een reeds volwassen kind kwam in die boeken vaak slechts zijdelings aan de orde.
Vragen als de onderstaande hielden mij bezig:
Hoe is het om je vader of moeder te begraven of te cremeren?
Op welke manier werkt de dood van je ouder door in je dagelijks leven?
Wat betekent de dood van je ouder voor je partner en kinderen?
Welke rol spelen je omgevingsfactoren in deze periode?
Wordt het rouwverwerkingsproces beïnvloed wanneer iemand de dood verwacht of er zelfs naar verlangt?
Is het aanwezig zijn bij het sterven van invloed op het rouwproces?
Heeft je religie en/of levensovertuiging invloed op het rouwproces?
Gesprekken met lotgenoten of ervaringsdeskundigen leerden mij in ieder geval dat er vaak een vreemd soort taboe rust op het praten over de dood en het verdriet rondom het overlijden van een vader of moeder. Het lijkt paradoxaal: je mag verdriet hebben en rouwen, maar pak dan je gewone leven wel weer snel op, want de dood van een ouder hoort bij het volwassen kind-zijn."
Dit vind ik ook een mooi stukje dat mensen zeker zullen herkennen: 'Al drie weken na de begrafenis begon de reeks 'eerste keer dat..'
De eerste verjaardag van moeder en de eerste verjaardag van mijn vader na zijn dood; de eerste keer dat mijn moeder alleen bij ons gezin was; de eerste keer vaderdag zonder vader; de eerste keer...."
In dit boek vertellen volwassen kinderen over hun afscheid van hun ouder en hun rouwproces. Dit geeft herkenning en begrip. Verder komt een aantal mentale, emotionele, lichamelijke en spirituele aspecten aan de orde die je tegen kunt komen in je eigen rouwproces. Mocht je iemand kennen die je met deze informatie kan helpen? Deel dan dit bericht, bij voorbaat dank!